गोरखा। जाडो बढ्दै गएपछि गोरखाको हिमाली भेगका बासिन्दा सहर (बेँसी) झर्न थालेका छन्। चुमनुब्री गाउँपालिका १ र वडा ७ का बासिन्दा विगतजस्तै यस वर्ष पनि जाडो छल्न धमाधम सहर झर्न थालेका हुन्।

“अहिले ८० प्रतिशत गाउँले काठमाडौँ पुगिसके, बाँकी घर कुर्न बसेका छन्‚” चुमनुब्री ७‚ छेकम्पारको पासाङफुञ्जो लामा भन्छिन्, “अहिले हरेक घरमा एक-जना मात्र होलान्।” गाउँ कुर्न बसेकाले खेतीपाती र वस्तुभाउको रेखदेख गर्ने उनको भनाइ छ। गाउँमा रहेकाले छरछिमेक तथा आफन्तको घरको रेखदेख गरिदिने उनले बताइन्।

जाडो बढेपछि मंसिर दोस्रो सातादेखि लेकको चरन र खर्कमा राखिएका चौँरी गाउँमा झारिएका छन्। याक भने हिमाली क्षेत्रको चरनमै रहेको वडाध्यक्ष टासी लामाले बताए। “याकको भुत्ला (रौँ) बाक्लो हुने भएकाले लेकमै छाडिन्छ। चौँरीको रौँ पातलो हुने भएकाले गाउँमा ल्याएर आफ्नै घरमा राख्ने चलन छ,” उनले भने।

चुमनुब्री १ मा पनि बस्ती खाली हुन थालेका छन्। तिब्बत सीमानजिक पर्ने साम्दो गाउँ खाली हुन थालेको त्यहाँका बासिन्दाको भनाइ छ। यहाँका करिब ४५ घरधुरीमध्ये १०/१५ घरबाहेक सबै सहर झरेको स्थानीय वाङ्चुक राप्तेन लामाले जानकारी दिए। “धेरै घर खाली भइसकेका छन्‚” उनले भने, “एक दुईबाहेक होटेल पनि बन्द भएका छन्।”

जाडो बढेपछि चुमनुब्री २ को ल्हो माविका विद्यार्थीलाई आरुघाट गाउँपालिका ४‚ कोखेटारमा सारिएको छ। आउँदो चैतसम्मका लागि विद्यालय नै तल स्थानान्तरण गरिएको त्यहाँका प्रधानाध्यापक बाबुराम धमला बताउँछन्।

उनीहरु सहर झरेकाबेला तीर्थाटनका लागि धर्मशाला, लुम्बिनी तथा विभिन्न धर्मगुरुको समीपमा जाने गर्छन्। “धेरैजसो तीर्थ गर्न जान्छन्। कोहीकोही काठमाडौँमा पढ्ने छोराछोरीसँग घुमफिर गरेर समय बिताउँछन्‚” चुमनुब्री ७‚ निलेको लोप्साङ लामा भन्छन्, “हाम्रातिर घरमा ढोका लगाएर सबै सहर झर्दैनन्। कम्तीमा प्रत्येक घरमा एकजना कुरुवा बस्छन्।” अहिले सहर झरेका सहरमै ग्याल्बो ल्होसार मानेर गाउँ फर्कने उनको भनाइ छ।