काठमाडौं। संयुक्त राज्य अमेरिका र चीनका शीर्ष कूटनीतिज्ञ तथा रक्षा प्रमुखबीच हालसालै सम्पन्न वार्ताले दुई देशका नेताहरूबीच सम्भावित भेटवार्तातर्फ ‘सानो तर महत्त्वपूर्ण कदम’ को सङ्केत दिएको विश्लेषकहरूले बताएका छन्। तर उनीहरूले आसन्न शिखर सम्मेलनबारे अत्यधिक अपेक्षा नगर्न चेतावनी पनि दिएका छन्।

अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प र चिनियाँ राष्ट्रपति सी जिनपिङबीच अन्तिम भेट सन् २०१९ मा भएको थियो। सम्भावित नयाँ भेटमा ताइवान, दक्षिण चीन सागर र व्यापार कर जस्ता संवेदनशील मुद्दा मुख्य केन्द्रमा रहने विश्लेषकहरूको अनुमान छ।

यस वर्ष दुई अर्थतन्त्रबीच तनाव चर्किँदै गएको भए पनि अप्रिलयता दुवैले एकअर्काको निर्यातमा बढ्दो कर लगाएको कारण सम्बन्धमा केही चिसोपन आएको छ। ट्रम्प र सीबीच पछिल्लो पटक जुनमा टेलिफोन वार्ता भएको थियो। अगस्टमा ट्रम्पले यस वर्ष वा केही समयपछि चीन भ्रमण गर्ने सङ्केत दिएका थिए, तर सीले यसबारे कुनै सार्वजनिक टिप्पणी गरेका छैनन्।

यसैबीच, बुधबार दुई देशका विदेश र रक्षा प्रमुखबीच भएको संवादले नेताहरूबीच प्रत्यक्ष भेटवार्ताको सम्भावना थपेको छ। अमेरिकी विदेशमन्त्री मार्को रुबियोले चिनियाँ समकक्षी वाङ यीसँगको टेलिफोन वार्तामा चीनसँग ‘रचनात्मक र खुला संवाद’ चाहेको बताएका छन्। चिनियाँ विदेश मन्त्रालयले पनि वार्ता ‘फलदायी’ भएको जनाएको छ, तर अमेरिकाबाट आएका पछिल्ला कदम र भनाइहरूले चीनका वैध चासो कमजोर पार्ने चेतावनी दिएको छ।

सिङ्गापुरका नान्याङ टेक्नोलोजिकल युनिभर्सिटीका एसोसिएट प्रोफेसर डिलन लोहले भने, “यो वार्ता अघिल्ला संवाद र व्यापार सम्झौताहरूको निरन्तरता हो। सकारात्मक सङ्केत देखिन्छ, तर अझै धेरै कदम चाल्न बाँकी छ।”

यही दिन चिनियाँ रक्षामन्त्रीले पेन्टागन प्रमुख पिट हेग्सेथलाई भिडियो कलमार्फत चेतावनी दिँदै, “चीनलाई रोक्न वा हस्तक्षेप गर्न खोज्नु व्यर्थ हुनेछ,” भनेका थिए।

सिङ्गापुर नेसनल युनिभर्सिटीका राजनीति विज्ञ चोङ जा इयानले यी वार्ताले ‘ट्रम्प–सी भेटको मार्ग प्रशस्त गर्न सक्छन्’ भने पनि ठोस नतिजा अझै स्पष्ट नभएको बताए। “राष्ट्रपतिहरू चाँडै निर्णय बदल्ने प्रवृत्ति राख्छन्, त्यसैले भेट नजिकै छ भनेर भविष्यवाणी गर्नु अपरिपक्व हुन्छ,” उनले भने।

जापानको सोका विश्वविद्यालयका प्राध्यापक लिम ताई वेईका अनुसार, चीनको प्रणालीले कुनै पनि शिखर सम्मेलनमा अनपेक्षित मोड आउन दिँदैन। “सी ट्रम्पसँग भेट्न तयार भए भने, त्यसअघि सहमत विषयहरूको लिखित सूची चाहिन्छ,” उनले स्पष्ट पारे।

स्रोतका अनुसार अक्टोबरको अन्त्य वा नोभेम्बरको सुरुआतमा दक्षिण कोरियाको ग्योङ्जुमा हुने एपेक शिखर सम्मेलनमा सी–ट्रम्प भेट हुने सम्भावना छ। तर विश्व राजनीति र आन्तरिक परिस्थितिहरू द्रुत गतिमा बदलिने भएकाले अन्तिम क्षणमा नतिजा बदलिन सक्ने चेतावनी पनि दिइएको छ।